Fundacja Pamięci Ofiar Auschwitz-Birkenau
2019
Sprawozdanie merytoryczne
z działalności Fundacji Pamięci Ofiar Auschwitz-Birkenau
za rok 2019
- Fundacja Pamięci Ofiar Auschwitz-Birkenau ma swoją siedzibę w Oświęcimiu,
ul. Więźniów Oświęcimia 20, 32-603 Oświęcim.
Adres e-mailowy: kontakt@fundacja-pamieci-auschwitz.pl
- Fundacja Pamięci Ofiar Auschwitz-Birkenau została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem KRS 0000056503 w dniu 31 maja 1990 r.
- Fundacja Pamięci Ofiar Auschwitz-Birkenau otrzymała numer identyfikacyjny REGON P-070404535. Fundacja jest zgłoszona do KRS jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą.
- Z dniem 18 czerwca 2014 r. Fundacja uzyskała status organizacji pożytku publicznego, co potwierdza wpis KRS nr 0000056503.
5. W skład Rady Fundacji Pamięci Ofiar Auschwitz-Birkenau wchodzili:
- Józef Musioł prezydent
- Jerzy Wróblewski wiceprezydent
- Andrzej Kacorzyk wiceprezydent
- Kazimierz Albin członek
- ks. prof. Waldemar Chrostowski członek
- Krystyna Oleksy członek
- Stefan Wilkanowicz członek
- Leszek Szuster członek
- dr Krzysztof Antończyk członek
- dr Wojciech Płosa członek
W lipcu 2019 r. zmarł wieloletni członek Rady Pan Kazimierz Albin.
- Zarząd Fundacji Pamięci Ofiar Auschwitz-Birkenau tworzyli:
- Jadwiga Pinderska-Lech prezes
- Robert Płaczek wiceprezes
- Piotr Michał Kućka wiceprezes
- Zbigniew Bartuś członek
- Jacek Lachendro członek
- Statutowe cele Fundacji Pamięci Ofiar Auschwitz-Birkenau:
- Celem Fundacji jest kultywowanie i upowszechnianie pamięci o ofiarach zbrodni hitlerowskiego ludobójstwa, dokonanych w trakcie II wojny światowej na terenach obozów koncentracyjnych, a w szczególności w KL Auschwitz, poprzez wspieranie misji Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.
- Realizacja celów statutowych Fundacji następuje poprzez:
a/ prowadzenie działalności edukacyjnej, badawczej i wydawniczej oraz popieranie kampanii społecznych i twórczości poświęconej tematyce KL Auschwitz, a także związanej z ludobójstwem dokonanym podczas II wojny światowej i obozami zagłady,
b/ upowszechnianie wiedzy o zbrodniach hitlerowskiego ludobójstwa, w szczególności popełnionych w KL Auschwitz, a także na terenach innych niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych i zagłady,
c/ zachowanie, utrzymanie i konserwację obiektów, dokumentów i archiwaliów pozostałych po obozie KL Auschwitz,
d/ działania w zakresie kultury i sztuki, ochrony dóbr kulturalnych i dziedzictwa światowego w zakresie promowania tematyki Auschwitz i Holokaustu,
e/ działania na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami w zakresie promowania tematyki Auschwitz i Holokaustu,
f/ wspieranie organizacyjne, finansowe i rzeczowe organizacji pożytku publicznego, szkół, uczelni wyższych, placówek oświatowych, fundacji i stowarzyszeń (osób prawnych i osób fizycznych), których działalność jest zbieżna z celami Fundacji,
g/ współpracę ze środowiskami i instytucjami państwowymi, samorządowymi, organizacjami pozarządowymi, stowarzyszeniami, fundacjami, osobami fizycznymi w kraju i za granicą, działającymi w zakresie objętym celem Fundacji,
h/ inicjowanie i pozyskiwanie pomocy finansowej i rzeczowej, gromadzenie środków oraz prowadzenie działalności gospodarczej z przeznaczeniem w całości dochodu na w/w cele.
- Dla realizacji celów statutowych Fundacja prowadziła odpłatną i nieodpłatną
działalność pożytku publicznego, a także dodatkowo prowadziła działalność
gospodarczą, z której dochód w całości przeznaczony był na działalność
pożytku publicznego.
a/ Fundacja prowadziła działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności w zakresie:
|
Nr wg PKD |
Opis wg PKD |
|
58.11.Z |
Działalność wydawnicza |
|
58.19 |
Pozostała działalność wydawnicza |
|
47.61.Z |
Sprzedaż detaliczna książek prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach |
|
47.63.Z |
Sprzedaż detaliczna nagrań dźwiękowych i audiowizualnych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach |
|
47.91.Z |
Sprzedaż detaliczna prowadzona przez domy sprzedaży wysyłkowej lub Internet |
|
74.3 |
Działalność związana z tłumaczeniami |
|
91.01.B |
Działalność archiwów |
|
91.03 |
Działalność historycznych miejsc i budynków oraz podobnych atrakcji turystycznych |
|
94.99 |
Działalność pozostałych organizacji członkowskich, gdzie indziej niesklasyfikowana |
b/ Fundacja może prowadzić działalność nieodpłatną polegającą na świadczeniu usług zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności w zakresie:
|
Nr wg PKD |
Opis wg PKD |
|
58.11.Z |
Działalność wydawnicza |
|
58.19 |
Pozostała działalność wydawnicza |
|
47.61.Z |
Sprzedaż detaliczna książek prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach |
|
47.63.Z |
Sprzedaż detaliczna nagrań dźwiękowych i audiowizualnych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach |
|
47.91.Z |
Sprzedaż detaliczna prowadzona przez domy sprzedaży wysyłkowej lub Internet |
|
74.3 |
Działalność związana z tłumaczeniami |
|
85.5 |
Pozaszkolne formy edukacji |
|
85.59 B |
Pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowane |
|
85.60 |
Działalność wspomagająca edukację |
|
82.30.Z |
Działalność związana z organizacją targów, wystaw i kongresów |
|
72.20 Z |
Badania naukowe i prace rozwojowe w dziedzinie nauk społecznych i humanistycznych |
|
91.01.B |
Działalność archiwów |
|
91.03 |
Działalność historycznych miejsc i budynków oraz podobnych atrakcji turystycznych |
|
94.99 |
Działalność pozostałych organizacji członkowskich, gdzie indziej niesklasyfikowana |
c/ Fundacja może prowadzić działalność odpłatną polegającą na świadczeniu sług zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności w zakresie:
|
Nr wg PKD |
Opis wg PKD |
|
85.59 B |
Pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowane |
|
85.60 |
Działalność wspomagająca edukację |
- Fundacja nie prowadziła jednocześnie odpłatnej działalności pożytku publicznego i działalności gospodarczej w odniesieniu do tego samego przedmiotu działalności.
- W zakresie i formie odpłatnej lub nieodpłatnej działalności statutowej pożytku publicznego Zarząd nie podejmował żadnych działań.
- Fundacja Pamięci Ofiar Auschwitz-Birkenau realizowała w 2019 r. cele statutowe jako działalność nieodpłatną w ramach niżej opisanych projektów:
Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście – projekty edukacyjne – ogólny koszt wsparcia 49 507,70 PLN
W ostatnich latach Fundacja skupiła swoje wysiłki na wspieraniu działań PMA-B w zakresie edukacyjnym. Realizowane było to poprzez współpracę z Międzynarodowym Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście działającym w ramach struktur Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.
Współpraca była realizowana poprzez projekty adresowane do młodzieży, ponadpodstawowych oraz edukatorów, nauczycieli, studentów, osób niepełnosprawnych intelektualnie, środowisk wojskowych i więziennictwa. Projekty były realizowane poprzez konferencje tematyczne, sesje edukacyjne i seminaria ogólnopolskie oraz międzynarodowe związane z Holokaustem i problematyką Auschwitz dla młodzieży i dorosłych – ogólny udział to 4 372 uczestników:
a/ Projekt edukacyjny dla osób niepełnosprawnych intelektualnie pt. Trudne – proste słowa – 870 uczestników
W związku z wzrastającym zainteresowaniem zwiedzaniem byłego obozu przez osoby niepełnosprawne MCEAH przygotowało program Trudne – proste słowa adresowany do osób niepełnosprawnych intelektualnie. Scenariusz lekcji konsultowany ze specjalistami z zakresu oligofrenopedagogiki zawiera wprowadzenie do zwiedzania, poznanie wybranych fragmentów stałej wystawy muzealnej, jak również specjalnie zorganizowaną ekspozycję pozwalającą na zapoznanie się z replikami wybranych obiektów.
b/ Projekt edukacyjny dla młodzieży pt. Lamsdorf-Auschwitz. Auschwitz-
Lamsdorf – 30 uczestników
W październiku wspólnie z Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu zrealizowano VIII edycję projektu edukacyjnego pt. Lamsdorf-Auschwitz. Auschwitz-Lamsdorf.
Uczestnikami tegorocznej edycji projektu było 30 uczniów ze Zespołu Szkół Ekonomicznych w Kaliszu.
W czasie dwóch dni młodzież poznawała historię obu miejsc pamięci, poszukując związków, jakie istniały pomiędzy kompleksem obozów jenieckich w Lamsdorf a niemieckim nazistowskim obozem koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau.
Projekt ten zakończył się podsumowaniem, w czasie którego młodzież podzieliła się swoimi refleksjami. Znaczna część młodych ludzi podkreślała, że pobyt w autentycznych miejscach wydarzeń i praca z oryginalnymi pamiątkami ułatwiła im zrozumienie trudnej tematyki obozowej. Podobne opinie wyrażali ich opiekunowie, zwracając uwagę na rolę miejsc pamięci w kształtowaniu postaw obywatelskich.
c/ Śladami Borowskiego – projekt edukacyjny dla młodzieży – 510 uczestników
Projekt dotyczy obozowych losów Tadeusza Borowskiego oraz bohaterów jego opowiadań. Podczas oprowadzania przewodnik–edukator przytacza fragmenty opowiadań Borowskiego, dotyczące konkretnych miejsc i doświadczeń obozowych autora. Wizyta młodzieży jest również poszerzona o warsztat literacki realizowany w salach wykładowych MCEAH na terenie Miejsca Pamięci.
d/ Pilotażowy pobyt studyjny studentów z Japonii – 17 uczestników
Pilotażowy pobyt studyjny studentów z Japonii. W następnych latach PMA-B planuje seminaria dla japońskich studentów. Fundacja pokryła koszt zwiedzania, tłumacza i zajęć edukacyjnych japońskich studentów.
e/ Projekt Romana Perenca – pamięć oraz współczesność europejskich Romów – projekt edukacyjny dla młodzieży – 150 uczestników
Projekt adresowany był do młodzieży, która zwiedzała już teren byłego obozu Auschwitz. Jego założeniem było pogłębianie ich wiedzy na temat zarówno historii oraz kultury romskiej, jak i prześladowania i zagłady Romów w czasie II wojny światowej.
f/ Konferencje tematyczne, sesje edukacyjne i seminaria ogólnopolskie oraz międzynarodowe związane z Holokaustem i problematyką Auschwitz dla młodzieży i dorosłych
- Seminarium Auschwitz Historia i Symbolika dla studentów z Państwowego Uniwersytetu w Woroneża – 22 uczestników,
- Kontynuacja projektów z lat poprzednich dla uczniów i młodzieży akademickiej (Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Opolski, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II) w ramach Lekcji Muzealnej – 300 uczestników,
- Seminarium dla nauczycieli z Polski i Czech – 26 uczestników,
- Seminarium dla węgierskich nauczycieli we współpracy z Yad Vashem – 20 uczestników,
- Seminarium dla nauczycieli z Ukrainy – Auschwitz Historia i Symbolika – 22 uczestników,
- Seminarium dla czeskich nauczycieli, przygotowujące do wyjazdu do Yad Vashem – 38 uczestników,
- Auschwitz. Nie można zapomnieć – IV edycja projektu organizowana wspólnie z Zespołem Szkół Zawodowych Towarzystwa Salezjańskiego – 30 uczestników,
- Projekt edukacyjny dla uczniów szkół gimnazjalnych z województwa śląskiego i małopolskiego Auschwitz a postrzeganie współczesności – 240 uczestników,
- Trzydniowe warsztaty merytoryczne dla nauczycieli polskich, pedagogów i trenerów specjalizujących się w tematyce nauczania o Auschwitz i Holokauście (współpraca z Warszawskim Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznej i Szkoleń) – 35 uczestników,
- Międzynarodowa Akademia Letnia: Historia, Pamięć, Edukacja (dwie edycje w języku angielskim i jedna edycja w języku niemieckim). Seminarium adresowane do wszystkich osób zainteresowanych tematyką Auschwitz i nauczania o Holokauście, w szczególności do nauczycieli, edukatorów, muzealników i pracowników instytucji zajmujących się historią II wojny światowej – 47 uczestników.
g/ Studia podyplomowe – Totalitaryzm - Nazizm - Holokaust – 43 uczestników
W roku akademickim 2018/2019 Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau we współpracy z Uniwersytetem Papieskim Jana Pawła II w Krakowie organizowało kolejną edycję studiów podyplomowych.
Studia były przeznaczone dla nauczycieli, katechetów, pracowników instytucji kultury oraz instytucji zajmujących się przeciwdziałaniem ksenofobii i antysemityzmowi, osób zaangażowanych w dialog międzykulturowy i międzyreligijny, przewodników muzealnych, pracowników mediów oraz wszystkich osób zainteresowanych tematem.
Organizatorzy: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie oraz Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu.
h/ Auschwitz – Historia – Edukacja Obywatelska
- Cykl seminariów i pobytów studyjnych dla dyrektorów zakładów karnych, wychowawców, pracowników nadzoru, jak również osadzonych w zakładach karnych Warszawskiego, Krakowskiego i Śląskiego Inspektoratu Służby Więziennej. Każdy cykl seminariów poświęcony był odrębnej tematyce dotyczącej historii KL Auschwitz – 1 400 uczestników.
- Cykl seminariów i pobytów studyjnych dla aplikantów Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury Więziennej. Każdy cykl seminariów poświęcony jest odrębnej tematyce dotyczącej historii KL Auschwitz – 30 uczestników.
- Cykl seminariów z cyklu Auschwitz – Historia – Edukacja Obywatelska dla 769 policjantów z KWP w Krakowie i w Katowicach oraz 260 słuchaczy Szkoły Policji.
i/ Publikacje
- Seria wydawnicza pt. Głosy Pamięci – każdy tom poświęcony jest jednemu z wielu zagadnień historii obozu Auschwitz i zawiera oprócz naukowego artykułu szczegółowo omawiającego dany temat również wybór materiałów źródłowych oraz scenariusze lekcji, które ułatwią nauczycielom wykorzystanie materiału zawartego w książce na lekcjach historii lub języka polskiego.
W roku 2019 Fundacja wsparła koszty produkcyjne Głosów Pamięci. Życie
religijne w KL Auschwitz w wersji polskiej i angielskiej. Publikacje ukaże się w
2020 r.
Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście – Metodyka Oprowadzania – 101 000,00 PLN
Fundacja wspierała działania sekcji Metodyki oprowadzania w MCEAH. W ramach tych działań zorganizowano i przeprowadzono poniższe przedsięwzięcia:
- Szkolenia – w ramach corocznych szkoleń dla przewodników Muzeum do współpracy zaproszone zostały dwie instytucje – Carl Lutz Cercle, zajmująca się upamiętnianiem akcji ratowania Żydów węgierskich przez szwajcarskich dyplomatów. W cyklu szkoleń wzięło łącznie udział ponad 300 przewodników. Drugą częścią szkoleń był trzeci etap spotkań z Yahad-In Unum, tym razem poświęcony tematyce Zagłady Romów w Europie wschodniej. W tygodniowym cyklu wzięło udział łącznie 800 osób;
- Wyjazd studyjny do Heidelbergu oraz Natzweiler-Strutthof w ramach wspólnego projektu realizowanego z Centrum Dokumentacji i Kultury Niemieckich Sinti i Romów. W wyjeździe wzięło udział 49 przewodników;
- Seminarium w Izraelu dla przewodników Muzeum, w czasie którego mogli zapoznać z filozofią edukacyjną Yad Vashem oraz Ghetto Fighters House. W wyjeździe wzięło udział 11 przewodników;
- Szkolenie dla przewodników PMA-B w Muzeum Polin, dotyczące życia żydowskiego w Polsce po II wojnie światowej i upamiętniania Zagłady w przestrzeni miejskiej, w którym wzięło udział 15 osób.
- Wyjazd studyjny dla przewodników niemieckojęzycznych do Wiednia, Linzu i Mauthausen, przygotowany we współpracy z Archiwum Dokumentacji Austriackiego Ruchu Oporu. W wyjeździe wzięło udział 20 przewodników Muzeum. Projekt był drugą częścią szkoleń zapoczątkowanych zimą 2019 r. serią wykładów specjalistów z ADARO.
Dotacja bezpośrednia na rzecz Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau – 17 286,70 PLN
Dotacja bezpośrednia to wpłata na konto Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau kwoty po rozliczeniu projektów MCEAH współfinansowanych przez Fundację.
Biblioteka – sfinansowanie kosztów zakupu skanera – 214 553,69 PLN
W 2019 roku Fundacja Pamięci Ofiar Auschwitz-Birkenau zakupiła dla Biblioteki Muzeum skaner firmy Zeutschel OS16000 Advanced Plus oraz pokryła koszty zatrudnienia osoby obsługującej go.
W październiku ubiegłego roku firma Digital Center z Poznania dokonała montażu urządzenia oraz przeszkolenia operatorów skanera, co zapoczątkowało kilkuletni proces digitalizacji muzealnego księgozbioru.
W ramach rozpoczętego projektu mającego na celu archiwizację, zabezpieczenie oryginałów przed zniszczeniem oraz stworzenie bazy materiałów cyfrowych do późniejszego wykorzystania w ramach biblioteki cyfrowej zeskanowano 99 publikacji tj. 23 288 skanów.
Wydawnictwo – dotacja 205 950,08 PLN
Fundacja sfinansowała wydanie pięciu książek, które wzbogaciły propozycje wydawnicze Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau:
Karol Tendera, My Path to Freedom. A Memoir of a Survivor of Auschwitz –tłumaczenie na j. angielski i wydanie wspomnień byłego więźnia Auschwitz –
38 762,50 PLN
Halina Birenbaum, Barbara Bochenek, La forza di vivere – tłumaczenie na j. włoski i wydanie wywiadu z byłą więźniarką Auschwitz Haliną Birenbaum
– 56 251,00 PLN
Jerzy Widera, In Extremis. Moje wspomnienia z Auschwit A Memoir of a Survivor of Auschwitz – tłumaczenie na j. angielski i wydanie wspomnień byłego więźnia Auschwitz – 78 432,50 PLN
Agata Czajkowska, Piotr Trojański, U podstaw pedagogiki pamięci Auschwitz i Holokaustu - 13 914,00 PLN
Piotr Trojański, Auschwitz w okowach polityki : Międzynarodowy Komitet Oświęcimski w latach 1954-1970. Wybór dokumentów – 18 590,80 PLN
Repozytorium Cyfrowe PMA-B – dotacja 84 000,00 PLN
Projekt realizowany przez Repozytorium Cyfrowe polegał na ochronie przed niszczeniem oraz udostępnianiu wybranych muzealiów i dokumentów po byłym niemieckim nazistowskim obozie Auschwitz poprzez ich digitalizację (wprowadzenie do baz danych oraz wykonanie cyfrowego odwzorowania). W ramach prac w roku 2019 r. dzięki wsparciu finansowemu Fundacji wykonano 28 000 rekordów osobowych z dokumentów archiwalnych z kolekcji Archiwum PMA-B (m.in. GESTAPO – transportlisten, GESTAPO Berlin, listy deportacyjne z Theresienstadt, i tzw. Książka Bellerta).
Archiwum PMA-B – dotacja 78 000,00 PLN
Dzięki wsparciu finansowemu Fundacji Archiwum PMA-B przeprowadziło kwerendy archiwalnych dokumentów i sporządziło z nich opracowania w formie gotowych spisów więźniów, wraz z krótką historią każdego transportu dla transportów zbiorowych i więźniarek i więźniów deportowanych do KL Auschwitz.
Była to kontynuacja opracowań dotyczących transportów zbiorowych, które rozpoczęto w 2018 roku. Dzięki temu uzyskano możliwość posługiwania się skanami, bez konieczności kontaktu z oryginalnymi dokumentami w codziennej pracy Archiwum.
Ograniczenie kontaktu z oryginalnymi dokumentami uzyskano również w odniesieniu do relacji byłych więźniarek i więźniów zgromadzonych w zespole „Wspomnień”. Zeskanowano 40 tomów, liczące 10 000 stron.
W ramach kolejnego projektu wykonano transkrypcje z relacji dźwiękowych ze zbiorów Depozytu Polskiego Radia Katowice. Były to nagrania wywiadów przeprowadzanych w latach 1985-1991 z byłymi więźniami i więźniarkami KL Auschwitz. Wykonano transkrypcje 116 pozycji tytułowych.
Wystawiennictwo – dotacja 151 205,00 PLN
Fundacja sfinansowała wymianę 70 000 podpisów pod zdjęciami na wystawie prezentowanej w budynku tzw. Sauny w Birkenau.
Stowarzyszenie Włosko-Polskie – wystawa w Barii – dotacja 29 000,00 PLN
Przegotowanie w wersji włoskiej wystawy Kobiety w KL Auschwitz, która była prezentowana w ramach Tygodnia Kultury Polsko-Włoskiej w Barii.
Zbiory – dotacja 15 000,00 PLN
Fundacja wsparła wydanie katalogu z pracami artystycznymi z działu malarstwa, grafiki i rysunku byłych więźniów KL Auschwitz, m.in. Jerzego Adama Brandhubera, Zofii Stepień- Bator, Mieczysława Kościelniaka.
Fundacja wsparła także wykonanie kopii ubrań więźniarskich.
- Pozostałe dotacje na cele statutowe - działalność nieodpłatna:
a) Fundacja wsparła następujące projekty Międzynarodowego Domu Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu – dotacja 83 200,00 PLN
1/konferencje
X Ogólnopolska konferencja: „Auschwitz i Holokaust na tle zbrodni
ludobójstwa w XX wieku. Cena odwagi” 14-16 czerwca 2019 r.
W konferencji udział wzięło 111 osób reprezentujących środowiska akademickie z terenu całej Polski a ponadto środowisko muzealne i nauczycielskie.
2/ seminaria
Seminarium „Kultury pamięci o drugiej wojnie światowej i Holokauście: Wyzwolenie i koniec wojny - Polska, Białoruś, Niemcy”
W seminarium udział wzięło 30 osób (studenci historii, pedagogiki i kulturoznawstwa).
Prawa człowieka wczoraj, prawa człowieka dzisiaj. Hate speech – zło przeszłości i teraźniejszości.
W seminarium uczestniczyło 19 uczniów
„Moc pamiętania” polsko-niemieckie seminarium dla młodzieży niewidomej i niedowidzącej.
Publikacje MDSM wsparte przez Fundację :